|
|
VOEDING > Energie en Voedingsstoffen> Vitaminen
In dit onderdeel worden de verschillende voedingsstoffen besproken. Deze kennis heb je nodig om te begrijpen wat een gezonde en evenwichtige voeding nu precies is. Het is belangrijk om de juiste balans te vinden tussen de inname van verschillende voedingsstoffen.
Energie
Voedingsstoffen
Eiwitten
Koolhydraten
Vetten
Vitaminen
Mineralen en spoorelementen
Voedingsvezels
Water
Alcohol
Vitaminen
Wat zijn vitaminen?
Vitamines leveren geen energie. Het zijn organische stoffen die in zeer kleine hoeveelheden nodig zijn voor een goed functioneren van ons lichaam. Het zijn essentiële stoffen, dwz dat ze niet door ons lichaam kunnen worden aangemaakt. Er zijn echter een paar uitzonderingen. Bijvoorbeeld vitamine D kan via onze huid door de zonnestralen worden aangemaakt.
Naargelang hun oplosbaarheid wordt er een onderscheid gemaakt tussen wateroplosbare (vitamines van de B-groep en vitamine C) en vetoplosbare vitaminen (vitaminen A, D, E en K).
Aanvankelijk gaf men de vitamines de namen van het alfabet: vitamine A, B, C, D, enzovoort. Toen ontdekte men dat vitamine B niet uit één, maar uit meer vitamines bestond. Men gaf dit aan door achter de letter B een cijfer te plaatsen; vitamine B1, B2, … Tegenwoordig gebruikt in de wetenschap liever de wetenschappelijke naam van de vitamines. In tabel 2 wordt ook de wetenschappelijke naam van de vitamine vermeld.
| Vitaminen (vetoplosbare) |
Bronnen in de voeding |
Enkele eigenschappen |
Vitamine A
= retinol |
Provitamine A of beta-caroteen:
plantaardige voedingsmiddelen: groene bladgroenten, geel-oranje fruit.
Vitamine A:dierlijke voedingsmiddelen: lever, boter, kaas, ei, vette vissoorten, volle melkproducten, margarine en minarine (wettelijk gevitamineerd met vitamine A) |
Beta-caroteen heeft een beschermende functie (anti-oxidant)
Vitamine A: zorgt voor de aanmaak van rodopsine (deze stof maakt het mogelijk om te kunnen zien in de schemerdonker) |
Vitamine D
= cholecalciferol |
Blootstelling aan de zon: de blootstelling aan UV-licht van handen, armen en gezicht gedurende 5 tot 15 minuten per dag wordt gezien als adequaat om een voldoende vitamine D - spiegel te verwerven. Mensen met een donkere huid kunnen een langere blootstelling nodig hebben.
In de voeding: boter, margarines en minarines verrijkt met vitamine D, eigeel, lever, visolie, vette vissoorten zoals sardines en zalm, volle melk, kaas. |
Legt calcium vast in de beenderen. |
Vitamine E
= alfa-tocoferol |
Granen, bladgroenten, broccoli, fruit, eieren, noten, oliën, bepaalde margarines en minarines. |
Is een belangrijke anti-oxidant |
Vitamine K
= fyllochinon |
Groene bladgroenten, vlees, lever |
Speelt een rol bij de stolling van het bloed |
| Vitaminen (wateroplosbare) |
Bronnen in de voeding |
Enkele eigenschappen |
Vitamine C
= ascorbinezuur |
Nieuwe aardappelen, groenten, fruit |
Bevordert de opname van ijzer uit plantaardige voedingsmiddelen, is een belangrijke beschermstof (anti-oxidant). |
Vitamine B1
= thiamine |
Aardappelen, bruine rijst, havervlokken, tarwezemelen, tarwekiemen, groenten, varkensvlees, biergist |
Speelt rol in het metabolisme van koolhydraten |
Vitamine B2
= riboflavine |
Graanproducten, groene bladgroenten, melk, kaas, ei, lever, vlees, gist |
Betrokken bij de eiwit-, koolhydraat- en vetstofwisseling |
Vitamine B3
= nicotinezuur |
Vlees, graanproducten, peulvruchten en noten. |
Betrokken bij de eiwit-, koolhydraat- en vetstofwisseling. |
Vitamine B5
= pantotheenzuur |
In vele plantaardige en dierlijke voedingsmiddelen |
Speelt een rol bij de vorming van cholesterol |
Vitamine B6
= pyridoxine |
Aardappelen, volkorenproducten, eieren, vlees, vis, melkproducten en groenten |
Betrokken bij de eiwit- en vetstofwisseling |
Vitamine B9 of H
= biotine |
Lever, gist, noten en groenten |
Heeft een rol in de eiwit-, vet- en koolhydraatmetabolisme |
Vitamine B11
= foliumzuur |
Volle graanproducten, groene groenten (spinazie, broccoli), fruit, eieren, lever, melkproducten |
Is nodig voor de vorming van DNA en RNA |
Vitamine B12
= cobalamine |
Melkproducten, vlees, vis, ei |
Speelt een rol in de vorming van rode bloedcellen, DNA en RNA en de eiwitstofwisseling |
Vitaminebehoefte
De behoefte aan vitaminen evolueert mee met de leeftijd. Bij sommige vitaminen speelt ook het geslacht een rol.
Aandachtspunten
Supplementen moeten met een zekere voorzichtigheid worden genomen. De belangrijkste leverancier van vitaminen is de voeding. Bepaalde vitaminen worden door ons lichaam gebruikt als anti-oxidant. Ze gaan bijvoorbeeld ons lichaam beschermen tegen oxidatie van LDL-cholesterol, maar ook beschermen tegen gevaren (bv. zonnestralen) van buitenaf. De anti-oxidanten zijn de beschermers van ons lichaam.
Voorbeeld: beta-caroteen, vitamine C en vitamine E.
Verder naar MINERALEN EN SPOORELEMENTEN > |
